Nizami Gəncəvinin Leyli və Məcnun əsərində “sonuncu Peyğəmbərin tərifi”
Fərrux Rəhimov
Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvi 1141-ci ildə Azərbaycanın qədim şəhərlərindən biri olan Gəncə şəhərində sənətkar ailəsində anadan olmuş, bütün ömrü boyu orada yaşayıb yaratmış və 1209-cu ildə Gəncə də vəfat etmişdir.
Bəşər bədii fikrinin nadir hadisəsi olan Nizami yaradıcılığı səkkiz əsrdən artıqdır ki, xalqımızın mənəviyyatının ayrılmaz hissəsinə çevrilmişdir. Böyük sənətkarın bütün həyatı və zəngin ədəbi fəaliyyəti həmin dövrdə təkcə Azərbaycanın və Qafqazın ən iri şəhəri deyil, eyni zamanda Yaxın və Orta Şərqin mühüm mədəniyyət mərkəzi kimi tanınmış Gəncə ilə bağlıdır. Şair ömrü boyu burada yaşayıb yaratmış və dünya poeziyasına bir-birindən dəyərli söz sənəti inciləri bəxş etmişdir.
Nizami Gəncəvi təhsilini Gəncə mədrəsələrində almış, daha sonra şəxsi mütaliə yolu ilə o dövrün elmlərini mükəmməl öyrənmiş, xüsusən də Yaxın Şərq xalqlarının şifahi və yazılı ədəbiyyatına yaxından bələd olmuşdur. Türk dilindən başqa ərəb və fars dillərini də mükəmməl bilən şairin Yunan dili ilə də tanış olduğu, həmçinin qədim yunan tarix və fəlsəfəsini, astronomiya, tibb və həndəsə elmlərini yaxşı mənimsədiyi əsərlərindən aydın görünür. Ömrü boyu Gəncə də yaşamış, saray şairi olmaqdan qətiyyətlə imtina etmiş, halal zəhməti ilə dolanmışdır. Təqribən 1169/1170-ci ildə Dərbənd hökmdarı Seyfəddin Müzəffərin kəniz kimi hədiyyə göndərdiyi qıpçaq qızı Afaq (Appaq) ilə evlənmiş, 1174-cü ildə oğlu Məhəmməd anadan olmuşdur.
Nizami Gəncəvi ümumbəşəri mahiyyət daşıyan, ecazkar poetik qüvvəyə malik yaradıcılığı ilə Şərq bədii təfəkkürünü elmi fəlsəfi fikirlərlə zənginləşdirmiş və şeiriyyəti görünməmiş yüksəkliklərə qaldırmışdır.
Nizami Gəncəvinin əsərlərini araşdırdıqda İslam dini və İslami düşüncə tərzinin bütün xəmsə boyu qırmızı bir xətt kimi keçdiyinə şahid ola bilərik. Azərbaycan türk ədəbiyyatının böyük şairi Nizami Gəncəvi bütün əsərlərində islami dəyərlərin şərhinə geniş yer vermiş, uca Allahın (c.c) müqəddəs kitabında olan buyuruqları bədii bir biçimdə açıqlamış, insanların bu ilahi dəyərləri qavraması, bu ilahi ölçüləri qəbul etməsi üçün çeşidli vasitələrdən istifadə etmişdir.(2)
Bu vəsilə ilə dahi ədibin,Şeyx Nizami Gəncəvinin əsərlərinə nəzər saldıqda onun İslam dinini, Səadət əsrini çox gözəl bildiyini və əsl Peyğəmbər sevdalısı olduğunu görə bilərik.
Ustad şairin şerindən nümunələrə keçməmişdən əvvəl onun poemalarının əvvəlidə yer alan minacat,nət kimi şer formaları haqqında bilmək maraqlı olardı:
Minacat- dini məşmun daşıyır. Orada Allahın Xaliq, bəndənin məxluq olduğu təstiq edilir. Minacat müəllifi bütün itaətkar məxluqa, eləcə də özünə Allahdan rəhm, kömək istəyib ona yalvarır. Bu baxımdan N.Gəncəvinin “Sirlər xəzinəsi”ndə minacatın ən gözəl nümunəsi verilir :
Köməksiz biçarəyik, əlindənir çarəmiz,
Sən də çarə qılmasan kimdən umaq çarə biz?
Nət. Minacat bitdikdən sonra şair, son peyğənbərin qüdrət və qütsiyyətindən söhbət açır, onu dəbdəbəli dillə tərifləyir ki, bu tərif də nət adlanır. Nət də miinacat kimi dini mahiyyət daşıyır və məsnəvi şəklində qafiyələnir (3)
Leyli və Məcnun poemasında “sonuncu Peyğəmbərin tərifi” bu misralarla başlayır :
Ey varlıq mülkünə böyük şahsüvar,
Əqlin sultanısan, zəkavətin var.
Sonusan o mürsəl peyğəmbərlərin
Sonun halvasısan, duzu əvvəlin.
Varlıq bağçasının ilk gülü sənsən,
Zamanın sonuncu sərkərdəsisən.
“Varlıq bağçasının ilk gülü və zamanın sonuncu sərkərdəsi” adlandırılan Peyğəmbər əfəndimiz(sas) sonrakı misralarda belə təsvir edilir :
Gözlər işıq alır ayaq tozundan,
Aləm işıqlanır daima ondan.
Səndən işığını almayan bir şam
Sönər öz yeliylə, qaralar müdam.
Bu misralar ilə Peğməbər(sas)dən işiq almayan yəni onun sonsuz elmindən, əxlaqından nəsibinin olmayanların, onun Sünnət-i seniyəsinə uymayanların halından bəhs edilir. Sonrakı misralarda bu Nurun qaynağı barəsində söhbət açılır və bu Nurun ta Adəm(as)ın vaxtından var olduğunu Allah(cc)ın hər şeydən əvvəl bu Nuru yaratdığına işarə edilir :
Mənalar mülkünün ilk qaynağısan,
Dirilik suyunun baş bulağısan.
Sənin torpağınla bəzəndi Adəm,
Nurinlə parladı hər iki aləm.
Sənin iksirinlə rəngləndi torpaq,
Bu dünya səninçin yaranmış ancaq.
Müxtəlif gizli və aşkar rəmzlərlə zəngin olan poemada daha sonrakı misralar İslam dinin şərtlərindən biri olan və meracda Peğməbər(sas) vasitəsi ilə insanlara əmr edilən beş vaxt Namaz bu şəkildə vurğulanır :
Bu beş vaxt namazdır əsli tövbənin,
Beş növbə təblidir qapında sənin.
Quruldu diniyin beş bünövrəsi,
Yüz min zülm evinin kəsildi səsi.
Adət üzrə padşahların sarayında gündə beş dəfə təbil vurulardı; islam dinində isə hər bir müsəlmanın gündə beş dəfə üzünü Kəbəyə tutub namaz qılması vacibdir. Şair Məhəmməd(sas)i padşaha və beş vaxt namazı onun sarayında vurulan beş növbə təbilə oxşadır. Məhz beş vaxt namazla müsəlmanlar onlara quluralan tələlərdən azad olmuş, zülmün səsi kəsilmişdi.
Daha sonrakı beytlərdə Peğməbər(sas)in insanlara miras qoyduğu öyütlərindən və bu öyütləri yaşadan dörd böyük xəlifədən söhbət açılır:
Bu evə yeddi səqf yaratdın yenə,
Tapşırdın onu da dörd xəlifənə.
Siddiq sədaqətə olmuşdur rəhbər,
Faruqi fərqdən uzaq bildilər.
O, allahdan qorxan həyalı qoca
Tanrının şiriylə həmdərs olunca,
Dördü də bir yolun sarbanı oldu,
Dördü də bir ləkin reyhanı oldu.
Bu misralardakı dörd xəlifə – Hz.Əbu Bəkr, Hz.Ömər, Hz.Osman və Hz.Əli(ra)yə işarədir.
Siddiq – birinci islam xəlifəsi Əbu Bəkrin ləqəbidir.
Faruq – ikinci islam xəlifəsi Ömərə işarədir ki, o Haqqı batildən fərqləndirmişdir.
O, Allahdan qorxan həyalı qoca Hz.Osmana işarədir belə ki, bir hədisi şərifdə Allah Rəsulu(sas) “Mələklərin belə ondan həya etdiyi bir kimsədən necə həya etməyim? Allaha and içirəm ki, mələklər Allah və Rəsulundan (s.ə.v) həya etdikləri kimi, Osmandan (r.a) da həya edərlər.” Səhihi Müslim, Bab’u Fəzail-i Osman c7, .s.117.
Tanrının şiri isə məlum olduğu kimi Hz. Əli(ra)nin ləqəbidir.
İslam dinin dörd böyük xəlifəsini bu cür poetik ifadələrlə tərifləyən şair, bundan sonrakı misralarda bu dördlüyü evin dörd divarına bənzədərək mükəmməl bir metafora nümunəsi sərgiləmişdir :
Bu dörd xəlifəylə güldü məmləkət,
Hər ev dörd divarla qurular, əlbət.
Bu dördlük birləşdi qoca dünyada,
Bu dördbucaq evi gətirdi dada.
Sən, dinin evinə dörd dirək vurdun,
Ona bu qaydayla dörd çatma qurdun.
Sənin qaşın kimi haman dörd nəfər
Gah ayrı düşdülər, gah birləşdilər.
Yerin əl bağlayan bu halqasından
Bircə sıçrayışla ərşə qalxırsan.
İstifadə edilmiş ədəbiyyatlar.
1) Nizami Gəncəvi: biblioqrafiya /tərt. ed.: M.İbrahimova,G.Misirova; ixt. red. və burax. məsul K.Tahirov; red. M.Vəliyeva;M.F.Axundov ad. Azərbaycan Milli Kitabxanası. – Bakı,2012.
2) Dr. Siracəddin HACI – Nizami Gəncəvi’nin “Rahmet Evi” qavramı
3) Ədəbiyyat nəzəriyyəsi – Ş.A.Mikayılov
4) Leyli və Məcnun – Nizami Gəncəvi. Tərcümə edəni: Səməd Vurğun
Hər yayımda təqdim olunan mövzu başlıqlarında müəllifi olduğunuz və ya tərcümə etdiyiniz məqalələri bizim veb-səhifəmizdə yayımlıya bilərsiniz.
Pingback: viagra without a doctor prescription
Pingback: viagra 100mg
Pingback: chloroquine phosphate
Pingback: best cialis site
Pingback: generic albuterol inhaler
Pingback: cialis online no prescription
Pingback: viagra price in usa
Pingback: ciprofloxacin hydrochloride
Pingback: female viagra pills
Pingback: tylenol otc
Pingback: chloroquine brand name
Pingback: hydroxychloroquine virus
Pingback: pfizer viagra coupons from pfizer
Pingback: buy cialis
Pingback: fda approved viagra
Pingback: careprost 3ml eye drops
Pingback: order viagra online
Pingback: all about viagra
Pingback: viagra online no prec
Pingback: Google
Pingback: gay hub
Pingback: 1xbet android
Pingback: thrusting dildos
Pingback: vaginal suppository
Pingback: 우리카지노
Pingback: 메리트카지노
Pingback: مباراة اليوم
Pingback: how to enjoy g spot sex toys
Pingback: Trans Hub Porn
Pingback: Buy zopiclone Online
Pingback: Gay Hub XXX
Pingback: English bulldog puppies for sale
Pingback: Mining
Pingback: MILF Porn
Pingback: Online Advertising
Pingback: best loan broker singapore
Pingback: 샌즈카지노
Pingback: 메리트카지노
Pingback: 코인카지노
Pingback: AnaGlobal
Pingback: cargo ship cruise
Pingback: cbd oil
Pingback: best cbd gummies
Pingback: best cbd oil for dogs
Pingback: best cbd gummies
Pingback: best p spot massager
Pingback: green maeng da kratom
Pingback: white maeng da kratom
Pingback: working visa
Pingback: buy cbd oil
Pingback: Purchase Weed Online
Pingback: BUY ATIVAN 1MG
Pingback: best masturbating
Pingback: Illinois Fake driver's license
Pingback: kratom for sale
Pingback: kratom for sleep
Pingback: 우리카지노
Pingback: 퍼스트카지노
Pingback: BIG CHIEF CARTS DEATH
Pingback: online betting uk
Pingback: German shepherd puppies for sale
Pingback: Oil & Gas Recruitment Firm
Pingback: safestore auto
Pingback: free app download
Pingback: download full version pc games
Pingback: apps download for windows 7
Pingback: singapore divorce lawyer
Pingback: mp3juice
Pingback: Delaware Fake driver's license
Pingback: canvas sale
Pingback: pure amphetamine
Pingback: psilocybe cubensis grow kit usa
Pingback: MAGIC MUSHROOM GROW KIT
Pingback: https://trippydelics.ca
Pingback: click here
Pingback: laptop reparatur wolfhausen
Pingback: Herbal incense
Pingback: Herbal incense
Pingback: Women's Clothing
Pingback: guns for sale in massachusetts
Pingback: shipping containers for sale california
Pingback: Pharmacy Canada
Pingback: virtual card buy
Pingback: Buy THC Cartridges online Ireland
Pingback: used shipping containers for sale
Pingback: Copper energy rings
Pingback: buy card
Pingback: pharmacy canada online
Pingback: delta 8 near me
Pingback: Freelancer marketplace
Pingback: buy the best guns online
Pingback: cocaine delivery
Pingback: Vidalista 40mg
Pingback: how long do shrooms stay in your system
Pingback: siamese kittens for sale near me
Pingback: End Of Tenancy Cleaning Hyde Park
Pingback: Guns for sale
Pingback: SEO Services Pakistan
Pingback: container homes for sale
Pingback: buy Instagram followers
Pingback: buy cialis drug
Pingback: Buy Dmt Vape pen with Bitcoins online
Pingback: shipping container
Pingback: online cbd shop
Pingback: ninja 650
Pingback: adhd for sale usa
Pingback: https aka ms remoteconnect microsoft
Pingback: taking cialis soft tabs
Pingback: seo company
Pingback: SUPREME CANNABIS
Pingback: original cialis low price
Pingback: تحميل سكس
Pingback: Website
Pingback: learn more
Pingback: where can u buy
Pingback: vibrating strapless dildo
Pingback: tretinoin cream buy uk
Pingback: visit website
Pingback: no fax payday loans haltom city
Pingback: Gauntlet Legends
Pingback: from canada
Pingback: g spot vibrator
Pingback: Glock 43 Magazine
Pingback: Bàn học thông minh
Pingback: buy now
Pingback: complete free dating site
Pingback: sex toys
Pingback: how to use bondage kit
Pingback: נערות ליווי בחיפה
Pingback: cumming dildo
Pingback: mobile homes for sale alpena mi
Pingback: Mossberg 930 for sale
Pingback: dildo
Pingback: most realistic dildo
Pingback: Glock 17
Pingback: escort pendik
Pingback: slot online
Pingback: electric motorcyles canada
Pingback: sex facts
Pingback: anal butt plugs
Pingback: Weed for Sale
Pingback: best strap on dildo
Pingback: adam and eve toys
Pingback: silicone vibrator
Pingback: injustice arcade machine
Pingback: Cannabis Oil
Pingback: PARROTS FOR SALE
Pingback: latest technology. news
Pingback: DUBBAL STAGE PULVERIZER
Pingback: kratom capsules
Pingback: kratom for sale
Pingback: buy Instagram likes
Pingback: best delta 8 thc gummies
Pingback: large dildo
Pingback: tides today at tides.today
Pingback: Fssai License
Pingback: THC Gummies
Pingback: buy delta 8 THC
Pingback: buy weed near me
Pingback: bachelor's degree
Pingback: makeup tutorial
Pingback: vibrating bullet
Pingback: best vibrators
Pingback: buy weed
Pingback: buy weed online
Pingback: buy weed online
Pingback: weed near me
Pingback: buy weed
Pingback: weed near me
Pingback: tiktok followers
Pingback: albino shrooms
Pingback: Ruger Firearms For Sale
Pingback: guns for sale
Pingback: glo carts
Pingback: Ruger Revolvers
Pingback: Kelowna movers
Pingback: Glock Guns for sale
Pingback: Obligasi
Pingback: Best Restaurant Parksville
Pingback: MUT
Pingback: MILF Porn Land
Pingback: istanbul eskortlar
Pingback: citir escort
Pingback: online pharmacies canada
Pingback: Parksville Roofing Company
Pingback: Dining Table Set
Pingback: Sig Mpx
Pingback: Thc Oil Carts
Pingback: Sand Cat
Pingback: bulk 30 30 ammo
Pingback: Elliptical
Pingback: whole skinned alligator for sale
Pingback: how to lose lower belly fat
Pingback: tuff shed home depot
Pingback: male sex toys
Pingback: افلام سكس محارم
Pingback: Canadian service
Pingback: software buy
Pingback: HBCUO
Pingback: order juul pods
Pingback: Guns For Sale Online
Pingback: Canada pharmacy
Pingback: معرفة هوية المتصل
Pingback: buy weed in Sydney
Pingback: gushers marijuana strain
Pingback: glo extracts cartridge
Pingback: trauma recovery
Pingback: in Canada
Pingback: DIAGNOSING HAEMORRHOIDS
Pingback: male masturbator
Pingback: butterfly sex toy
Pingback: best penis extension
Pingback: electric penis pump
Pingback: erotic audio
Pingback: caglayan escort
Pingback: canada pharmacy canada pharmacy canada pharmacy
Pingback: news
Pingback: สมัคร happyluke
Pingback: body wand mini massager
Pingback: happyluke ?????
Pingback: male sex toys
Pingback: AMI Healthcare International Hospital Operations Management
Pingback: serifali escort
Pingback: adam and eve ben wa balls
Pingback: deep thrusting rabbit vibrator
Pingback: canadianpharmacyking.com
Pingback: sex toys for gay
Pingback: best p spot stimulator
Pingback: mersin escort
Pingback: Restaurants Nanaimo
Pingback: weed delivery
Pingback: fun88
Pingback: p spot massagers
Pingback: remote control vibrating panties
Pingback: vibrating pocket masturbator
Pingback: vibrator
Pingback: best p spot toy
Pingback: Buy airsep visionaire
Pingback: Realistic Masturbator
Pingback: lottovip สมัครสมาชิก
Pingback: web hosting reviews
Pingback: commercial real estate
Pingback: lottovip
Pingback: สมัคร เว็บ ruay
Pingback: best male masturbator
Pingback: how to use suction cup dildo
Pingback: big dildo
Pingback: سكس في الغسالة
Pingback: Marijuana Wax for Sale
Pingback: kozyatagi escort
Pingback: 99defi.network
Pingback: streamcomplet
Pingback: covered car transport
Pingback: site de streaming
Pingback: casino
Pingback: film streaming 2021
Pingback: ctrlcoin.io
Pingback: download videos twitter
Pingback: realistic pocket pussy
Pingback: common myths about sex
Pingback: sex ed
Pingback: how to use a penis ring
Pingback: thrusting vibrator
Pingback: 1xbit esports
Pingback: realistic male stroker
Pingback: best in ottawa
Pingback: icse boards
Pingback: 토토사이트
Pingback: magic mushrooms
Pingback: 피망슬롯머니
Pingback: labirint books
Pingback: How to Book a Safari to Murchison Falls Uganda?
Pingback: wilkinson sword
Pingback: Thc Vape oil
Pingback: girl scout cookies strain big chief
Pingback: Macaw for sale near me
Pingback: Pitbull puppies for sale near me
Pingback: KETASET FOR SALE
Pingback: Perry Beeches III The Free School
Pingback: usa online pharmacy
Pingback: adam and eve dildo
Pingback: sex toys for guys
Pingback: aranżacja wnętrz Gdynia
Pingback: بديل تروكولر
Pingback: free download for pc
Pingback: free download for pc windows
Pingback: free download for windows pc
Pingback: free download for windows 8
Pingback: free download for windows 10
Pingback: free download for windows 10
Pingback: apk for pc download
Pingback: mp3juices
Pingback: Monkeys For Sale
Pingback: Site vitrine Wordpress
Pingback: Order Sig Sauer Guns Online
Pingback: IT Services Bridgwater
Pingback: GOLF CARTS FOR SALE
Pingback: Tanzania safari tours
Pingback: Shipping containers For Sale
Pingback: Macbook pro akku tauschen zürich
Pingback: best doc johnson sex toys
Pingback: OLX FARMING EQUIPMENT FOR SALE
Pingback: shipping containers for sale
Pingback: Serengeti safari
Pingback: ارقام بنات
Pingback: aromatherapy shop
Pingback: izrada sajtova
Pingback: lowes kronos login
Pingback: Buy Ketamine online
Pingback: WEED PUFF BAR
Pingback: winchester pdx1 12 gauge
Pingback: taurus g3c
Pingback: taurus pt92 for sale
Pingback: sig p320x carry
Pingback: duchess board game table
Pingback: pentobarbital for sale
Pingback: mossberg mvp predator
Pingback: stiiizy-battery near me/
Pingback: magic mushrooms
Pingback: magic mushrooms
Pingback: background check website
Pingback: order weed online
Pingback: buy juul online
Pingback: beretta 92 elite ltt for sale
Pingback: cave gecko for sale
Pingback: smith and wesson arms
Pingback: bohemian coffee table
Pingback: weed for sale in Tampa
Pingback: ethereum mining machine for sale in usa
Pingback: sugar glider for sale
Pingback: Murchison falls tours
Pingback: gv-rx195p256d-rh
Pingback: titan blues city olympic barbell
Pingback: وكالة تسويق
Pingback: Marlin 1895SBL
Pingback: market drop
Pingback: buy adhd online uk
Pingback: RissMiner
Pingback: Buy Sig Sauer Firearms Online
Pingback: Abbotsweld Primary School
Pingback: dizziness
Pingback: bitcoin
Pingback: nyoxx wa katta
Pingback: Safari in Uganda
Pingback: Uganda Tour
Pingback: savage grow plus fake
Pingback: beretta guns for sale
Pingback: brownells firearms
Pingback: how to masturbate using a realistic pocket stroker
Pingback: agzimi sikin benim
Pingback: best male masturbators
Pingback: Ketamine powder
Pingback: springfield saint for sale
Pingback: MUT
Pingback: happyLuke
Pingback: kush carts
Pingback: testosterone booster
Pingback: Rent a car Bar, Montenegro
Pingback: payday loans
Pingback: mining rigs for sale
Pingback: ipollo b2 for sale
Pingback: Buy Stiizy Biscotti (500mg)
Pingback: Gorilla Trekking in Bwindi Impenetrable national park
Pingback: The NMD News
Pingback: virtual card buy
Pingback: russian first names
Pingback: mngo pods
Pingback: where can i buy hennessy pure white online
Pingback: where can i buy fake money
Pingback: affiliate millionaire
Pingback: e-cigs for sale in usa
Pingback: ruger firearms for sale
Pingback: solar generators for outdoor
Pingback: solar panel kits 2021
Pingback: Gyanodaya Public SchoolPost Dadiya Distt Sikar Rajasthan Rajasthan 332036 India
Pingback: Sardar Vallabhbhai Patel International School of Textiles and Management
Pingback: petals on the wind
Pingback: Adderall for sale
Pingback: vibrator
Pingback: Magic Truffles
Pingback: browning shorttrac 308 for sale
Pingback: Daily CBD — The Leading Cannabinoid Educational Resource
Pingback: beretta 92 compact
Pingback: buy real uk driving licence
Pingback: Uganda Safari Tour
Pingback: buy pentobarbital
Pingback: Order gbl in germany online
Pingback: kimber firearms
Pingback: buy ecigarettes online
Pingback: call girls
Pingback: - do-si-dos strain
Pingback: 17 hmr pistol
Pingback: polish ak47 for sale
Pingback: remington v3 tac-13
Pingback: stiiizy pods flavors
Pingback: m17
Pingback: Buy Magic Mushrooms USA
Pingback: stiiizy carts
Pingback: takeout food
Pingback: ruger revolvers for sale Europe
Pingback: para ordnance elite 1911
Pingback: kimber k6s lg for sale
Pingback: uca.com.vn
Pingback: tubdy mp3
Pingback: Penis Envy Mushrooms
Pingback: buy-gamma-butyrolactone-online
Pingback: gbl for sale uk
Pingback: Buy Xanax Online
Pingback: Buy Oxycodone online
Pingback: Best Paint Sprayer
Pingback: live resin cartridges
Pingback: arturo fuentes short story
Pingback: Независимое бюро информации и аналитики
Pingback: Web development
Pingback: ruger security 9 magazines
Pingback: rechargeable rabbit
Pingback: dildo
Pingback: clit vibrator
Pingback: best butt plug
Pingback: divorce lawyers
Pingback: university college in kenya
Pingback: buy eu driving licence online
Pingback: trek silque for sale
Pingback: HELEX ALPRAZOLAM
Pingback: adam and eve sex toys
Pingback: high quality vibrators
Pingback: best clitoral vibrator
Pingback: kel tec p50
Pingback: mossberg 464 spx 30-30 for sale
Pingback: sbgv245
Pingback: beretta a400 xcel parallel target
Pingback: mossberg 500 turkey
Pingback: krt disposable
Pingback: vape carts
Pingback: Buy Helium (HNT) miner
Pingback: Krt vape
Pingback: gamma butyrolactone cleaner
Pingback: Buy vyvanse medications online
Pingback: Hi-Point carbine for sale
Pingback: silent travel vibrators
Pingback: sex toys
Pingback: Cryptocurrency wallet api
Pingback: usd to btc instant exchange
Pingback: ivermectina dosis
Pingback: sex toys
Pingback: Anonymous
Pingback: Bushmaster xm15 for sale
Pingback: Anonymous
Pingback: Anonymous
Pingback: buy virtual card with cryptocurrency
Pingback: where to get ivermectin
Pingback: scrap car removal
Pingback: meritroyalbet
Pingback: madridbet
Pingback: meritking
Pingback: how to refinance
Pingback: elexusbet
Pingback: meritroyalbet
Pingback: meritroyalbet
Pingback: coupons for tadalafil
Pingback: meritroyalbet
Pingback: ammo for sale near me
Pingback: ivermectin 500ml
Pingback: buy stromectol
Pingback: cialis gen�rico
Pingback: cialis reviews
Pingback: glock 43x for sale
Pingback: generic cialis canada pharmacy
Pingback: Buy Weed Online
Pingback: generic sildenafil tablets
Pingback: cialis dosage
Pingback: สมัคร lottovip
Pingback: baymavi
Pingback: baymavi
Pingback: tadalafil powder suppliers
Pingback: Hk vp9 for sale
Pingback: where can you buy sildenafil pills
Pingback: sildenafil citrate for sale
Pingback: buy viagra online
Pingback: maxim peptide tadalafil
Pingback: get cialis
Pingback: tombala siteleri
Pingback: prednisone 20mg short term side effects
Pingback: buy prednisone 1 mg
Pingback: Buy DMT online Victoria Australia
Pingback: oral antiviral medication
Pingback: cyberskin stroker
Pingback: how to use a remote controlled g spot massager
Pingback: wand massagers
Pingback: marley drugs tadalafil
Pingback: ivermectin cost
Pingback: prednisone side effects in dogs
Pingback: meritroyalbet
Pingback: cheap cialis india
Pingback: eurocasino
Pingback: free slots win money instantly
Pingback: cialis best price
Pingback: price of ivermectin
Pingback: cheap stromectol
Pingback: real cash casino
Pingback: cialis dosis
Pingback: viagra uk
Pingback: cialis price
Pingback: cost of ivermectin
Pingback: Desert eagle for sale
Pingback: ivermectin 200mg
Pingback: stromectol
Pingback: crocoite for sale
Pingback: smith and wesson ez 9mm for sale
Pingback: Glock 34 for Sale
Pingback: ball massage handjob
Pingback: ivermectin 200 mcg
Pingback: furosemide price comparison
Pingback: lasix without prescription usa
Pingback: imverctin
Pingback: silivri escort
Pingback: bitcoin card
Pingback: ivermectin 500ml
Pingback: stromectol 3mg
Pingback: where can i buy ivermectin
Pingback: ivermectin cost canada
Pingback: glo cartridge
Pingback: ivermectin generic
Pingback: cardano
Pingback: download app apk for windows
Pingback: app download for pc
Pingback: apps for pc download
Pingback: free app download
Pingback: free download for windows 7
Pingback: app download for pc
Pingback: MFT MineFullTrader - Crypto token sale
Pingback: pc games for windows 8
Pingback: snes
Pingback: app download for windows 10
Pingback: Beretta 92fs For Sale
Pingback: ivermectin 1%cream
Pingback: best masturbation sleeves
Pingback: rechargeable vibrator
Pingback: retail boxes
Pingback: madridbet giriş
Pingback: lucky times slots facebook
Pingback: Remington golden bullet in stock
Pingback: G19 for sale
Pingback: canadianpharmacyking.com
Pingback: ivermectin india
Pingback: ivermectine kory
Pingback: learn more
Pingback: Krt vape
Pingback: car recycling
Pingback: ivermectin pills for sale
Pingback: BERETTA PX4 STORM
Pingback: CZ P10C
Pingback: Marijuana Delivery
Pingback: madritbet
Pingback: meritroyalbet
Pingback: eurocasino
Pingback: elexusbet
Pingback: male penis enhancer
Pingback: Restaurant
Pingback: PC fernwartung pfäffikon
Pingback: us stock market today
Pingback: hacendado
Pingback: eurocasino
Pingback: economics
Pingback: Pain killer pills for sale
Pingback: Google
Pingback: junk car removal
Pingback: thrusting rabbit toy
Pingback: male vacuum pump
Pingback: visit podcast
Pingback: cryptocurrency virtual card
Pingback: ivermectin new zealand
Pingback: stromectol 6 mg tablet
Pingback: Technology News
Pingback: meritroyalbet giriş
Pingback: purchasing ivermectin
Pingback: how to last longer in bed
Pingback: where to buy magic mushrooms
Pingback: Pinball machines for sale
Pingback: Bubblegum Haupia Strain
Pingback: Platinum haupia
Pingback: Watermelon haupia
Pingback: Bubble hash
Pingback: Moroccan hash
Pingback: Litto disposable
Pingback: Bubble hash
Pingback: ivermectin ontario
Pingback: can you buy cialis in canada