Dövlət bizim ailələrimizi fikirləşir

Toğrul Vəliyev

Ailə – cəmiyyətin özəyidir. Bu tərifi bizə məktəb vaxtlarından bəri deyirlər. Beləliklə  parlamentimiz də bu özək ilə maraqlanıb, onu idarə etməyə qərar verdi. Bir neçə həftə ərzində nigah haqqında gələcəkdə qəbulu gözlənilən qanuna dair bir sıra bəyanatlar elan edilib.

Azərbaycanda ümumən sosial problemlərin olmaması üzündən bizdə nigahların yaradılmasını idarə etməyə qərar verdilər. Gələcəkdə nigah ilə ümumiyyətlə heç bir problemin olmaması məqsədilə, parlament sağlamlıq haqqında arayış və digər belə tipli qanunlar qəbul edəcək. Bunların arasında bizi ən çox maraqlandıran iş ilə bağlı qanundur. Dəqiq desək, onun olmaması ilə bağlı.

Bu qanuna görə, əgər nigaha girən iki nəfərdən, ən azı birinin işi yoxdursa, o zaman onların nigahları qeydiyyata alınmayacaq. Bu qeyri-rəsmi, kənd yerində xüsusən məşhurluq qazanmış, nigahlara heç cür maneə törətməyəcək. Əlbəttə, bu qanun insanları iş tapmaq üçün həvəsləndirəcək, amma buna həvəsləndirmək demək olarmı? Çünki bizim reallığımızda bu VVADQ və digər dövlət orqanlarında korrupsiya halları üçün zəmin yaradacaq.

Bu arada, gənc insanları həvəsləndirmək üçün, ən azı onlar üçün iş yeri açılmalıdır. Adi biznes – gənclər üçün stimul deyil. Çünki burada ən azı müəyyən bacarıqlar lazımdır. Bununla belə 2-3 milyon gəncləri sahibkarlıqla məşğul olmağa cəlb etmək tamamilə düzgün deyil.

Beləliklə, bu qanunun reallaşması üçün iş yerləri açılmalıdır. Bəs bu iş yerləri haradan yaranacaq? Çünki milli peykin orbitə çıxarılması və nəqliyyat marşrutlarının azaldılması əlavə iş yerləri üçün heç bir zəmin yaratmır. Eyni zamanda kənd təsərrüfatında böhran bütün gəncləri Bakıya qaçmağa vadar edir. Burada isə, onlardan da başqa işsiz əhali mövcuddur. Həmçinin, heç bir şəhərdə bu sayda ofisiant, satıcı və ya reklam agentinə (bu sahələr üzrə işə düzəlmək digərlərindən daha asandır) ehtiyac yoxdur.

Ümumiyyətlə, gənclərin məşğuliyyəti bizim dövrümüzdə ən böyük problemlərdən biridir. Belə ki, bu yaxınlarda məlum oldu ki, sən demə Azərbaycanda əhalinin çoxusu 30 yaşına özünü qoca hiss edir, eyni zamanda böhran olan Yunanıstanda isə bu yaş həddi 52-yə bərabərdir. Dünya standartlarına görə isə (biz ki, dünya standartlarına görə yaşayırıq) bu hədd 55 yaşdır. Bunun səbəbləri az deyil. Onlardan biri də  məhz işdir.

Gənclərin böyük hissəsi 18 yaşdan başlayaraq iş haqqında fikirləşməyə başlayır. Necə iş tapa, valideynlərini saxlaya, sonra isə öz ailələrini necə yarada və saxlaya bilərlər. Məhz bunlar əhalinin çoxusunu narahat edir. Eyni zamanda iş yerlərinin az olması, çoxunu sadəcə iş yeri haqqında fikirləşməyə vadar edir. Bununla bərabər daima fikirləşmək və həyatda qeyri-məmnunluq nəticədə insanı “qocaldır”. Sadə desək, heç kimin nə bu günlərinə, nə də ki sabahki günə əminliyi yoxdur.

Belə bir cəmiyyətdə isə dövlət tərəfindən nigahları idarə etmək lazım deyil, əksinə nigah üçün həvəsləndirmək lazımdır. Çünki işlər belə getsə (boşanmaların, həmçinin xaricilər ilə nigahların sayı artır və s.) gələcəkdə Azərbaycanda nə cəmiyyətin özəyi olacaq, nə də cəmiyyətin özü.

Başqa faktlarla bərabər, 30-35 yaşında “yorulmaq” nəticədə boşanmaların sayının artmasına gətirir. Belə ki, məhz bu yaşda hər şey bəlli olur – ya gələcəyin parlaq olacaq, ya ümumiyyətlə heç bir gələcəkdən söz ola bilməz. Nəzərə alsaq ki, bizim dövrümüzdə yüksək maaşlar, qəşəng maşınlar və s. təbliğatı aparılır və eyni zamanda nəzərə alsaq ki, çoxunun bu yaşa təbliğatı aparılan faktorlardan heç biri olmur, o zaman həyatda qeyri-məmnunluq hissi yaranmasının səbəbini anlamaq olar.

Yeri gəlmişkən, nigahdan sonra ən vacib məqamlardan biri – mənzildir. Məlum oldu ki, 2012-ci ildə istifadəyə verilmiş evlərin sayı ötən illə müqayisədə 9% azaldı. Faktiki olaraq, bu, bazarın artması haqqında danışan “ekspertlər” üçün cavab oldu.

Nəticədə Bakıda evlərin defisiti artıq 15 mln. kvadrat metr təşkil edir. Belə templərlə davam etsək, gələcəkdə bir mənzildə bir neçə ailə yaşamalı olacaq. Həmçinin buna əlavə etsək ki, Bakıda tikilən mənzillərin yarısı yüksək qiymətlərinə görə boşdur, o zaman ev qıtlığı probleminin artacağını proqnozlaşdırmaq olar. Yəni ki, belə getsə hələ 10-20 il bu problem öz həllini tapa bilməyəcək.

Hakimiyyət bizi statistik məlumatları heç bir şərtlər altında “siyasiyəşdirməməyə” çağırır. Əlbəttə, burada siyasiləşdirməyə heç gərək də yoxdur, burada bu məlumatları “ictimailəşdirmək” lazımdır. Çünki məhz bu rəqəmlər ictimaiyyətin və cəmiyyətin gələcəyinə təsir edəcək.

Eyni zamanda “nigahları həvəsləndirərək”, prezident işləri üzrə idarə – Xoşbəxtlik Sarayını öz rezidensiyasına çevirdi. Beləliklə nigaha girənləri həmçinin onların sarayında məhrum qoyub, adını rəsmi qəbullar sarayına dəyişdirdilər. Beləliklə, idarəyə də xoşbəxtlik lazım oldu…

Qonaq Köşə Yazarı

Hər yayımda təqdim olunan mövzu başlıqlarında müəllifi olduğunuz və ya tərcümə etdiyiniz məqalələri bizim veb-səhifəmizdə yayımlıya bilərsiniz.