8 Mart – ideoloji boşluq problemimiz
8 Mart azərbaycanlı üçün
Xəyyam Namazov
1857-ci ildə New-Yorkda 40 minə yaxın işçinin daha yaxşı iş şərtləri tələbi ilə tətilə başlaması, bunun davamlı olaraq əməkçi qadınların polis təzyiqi və təhdidinə məruz qalması, 8 Mart günü qapısı çöldən bağlanılan fabrikdə çıxarılan yanğın və 129 qadın işçinin diri-diri yanaraq can verməsi, 26-27 Avqust 1910-cu ildə Kopenhagendə 2-ci İnternasyonalla bağlı Beynəlxalq Sosialist Qadınlar Konfransında Klara Zetkin 8 Mart yanğınında qətl edilən qadın işçilərin xatirəsinə bu günün “Dünya Əməkçi Qadınlar Günü” olaraq xatırlanması təklifini verməsi və təklifin yekdilliklə qəbul edilməsi.
“8 Mart” ideoloji həmrəylik günü kimi
“8 Mart”ın ideoloji ağırlığı onun tarixindən qidalandığı kimi, günümüzdə bir çoxları üçün bu gün ideoloji həmrəylik günüdür. Bu gündə insanlar ideoloji tərəfdarları ilə birləşir, öz şüarlarını, tələblərini nümayiş etdirirlər. Küçələri etiraz edən qadınlar, universitetləri, müəssisələri şüar dolu divar posterləri bəzəyir. İdeoloji qruplaşmalar bu günün xatirəsinə və mahiyyətinə uyğun tədbirlər keçirir, siyasi bəyanatlar verirlər. Türkiyə nümunəsində qarşılaşdığım bir neçə ideoloji qruplaşmanın bu günə fərqli yanaşmalarına baxaq.
Feminist tələbə qruplaşmaları, hər kəsi 8 Mart günü həyata keçiriləcək böyük mitinqə səsləyirlər. Patriarxal cəmiyyət qruluşunu pisləyir, qadınların hüquqlarının hər yerdə pozulduğunu vurğulayır və qadınları birləşməyə, aktiv olmağa və bu bərabərsizliyə qarşı vuruşmağa çağırırlar. 8 Mart günü feminist, liberal və qadın haqqları müdafiəçiləri üçün qadınların sosial və siyasi həyatda aktivliyə çağırıldığı, onların birləşmələri lazım olduğunun vurğulandığı xüsusi bir həmrəylik gündür. Bu gün “Genç Kadınlar Özgürlüye Yürüyor” kimi solganlarla bəzənir ətraf.
Solçu qruplaşmalar, bu gün onlar üçün İşçi Qadınların birləşdiyi və Kapitalist sisteminə qarşı vuruşduğu bir gündür. Onlar bu günü qadınların kapitalizmin yaratdığı haqsızlığa qarşı həmrəy olduğu, birləşdiyi bir gün kimi qeyd edir, bunun üzərinə tədbirlər, mitinqlər təşkil edirlər. Bir solçu qrupun bəyanatından bir parça:
“8 Mart Dünya İşçi Qadınlar Günü sosialist işçi qadın hərəkatının bizə buraxdığı bir simvoldur. Kapitalizmin tarixi boyunca işçi qadınların mübarizəsi, işçi sinifinin mübarizəsiylə yan-yana qol-budaq açıb gücləndi və qadınların bu gün əldə etmiş olduğu bütün haqqlar bu mübarizənin məhsuludur…”
Maraqlısı budur ki, bu fərqli qruplaşmalar arasında 8 Mart necə dəyərləndirilməlidir sualı ətrafında qızğın müzakirələr gedir. Belə ki sol qruplar feministləri, feministlər sol baxışı, liberallar sol qrupları durmadan bu günü düzgün “dəyərləndirməmək” adına tənqid edir və dolayı olaraq bu gün ideoloji həmrəylik günü olmaqla yanaşı, fərqli ideologiyaların bir birini tənqid etmə günü kimi də qeyd edilir.
Bu gün ev yoldaşım xanım böyük həvəs və şövqlə 8 Mart Nümayişinə – Qadın Haqqlarına dəstək aksiyasına hazırlaşır. Ortalama bir alman qızıdır. Ona baxıram, düşünürəm, onda olub da bizdə olmayan nə var?
8 Mart azərbaycanlı üçün…
Bəs 8 Mart bir azərbaycanlı üçün nə mənaya gəlir? Yəqin ki, hədiyyə almaq, müəllim üçün pul yığmaq, qızlar üçün gül almaq, bir sözlə kütləvi şəkildə hədiyyə al və veri, bir mənada al-ver.
Burada vurğulamaq istədiyim problem bu deyil əsla (anormal nümunələr özlüyündə problemdir təbii). Problem buradadır ki, bizim üçün 8 Mart niyə SADƏCƏ hədiyyə alıb vermək günü kimi qeyd edilir. Yuxarıda danışdığım siyasi-ideoloji proseslər niyə bizim cəmiyyətdə baş vermir? Niyə 8 Mart bir azərbaycanlı üçün qətiyyən sosial, ideoloji və siyasi bir məna daşımır?!
Savadsızlıq > İdeoloji boşluq > Siyasi Passivlik > Həmrəylik Problemimiz
Problemlər, xüsusilə ortaq problemlər insanları yaxınlaşdırır, birləşdirir. Amma bu insanların təşkilatlanması və buna qarşı birlikdə mübarizə aparması üçün kifayət deyil. İdeaya ehtiyac var. Onu isə yaradan oxumaqdır, elmdir, bilikdir. (Təbii, oxumadan da ideologiyalara sahib olmaq olar, amma bu ikinci-əl idea olacaq).
Kütləvi savadsızlığın baş alıb getdiyi bir cəmiyyətdə ideoloji boşluğun olması təbii haldır. İdea, ideologiya yoxdursa da sadəcə narazı qruplar, narazı bir kütlə var deməkdir, amma passiv və özünü ifadə edə bilməyən bir kütlə. Siyasi passivliyimizin bir səbəbi də savadsızlıqdan yaranan ideoloji boşluğumuzdur. İdeologiya boşluğu, passivlik olduğu yerdə isə həmrəylik mövcud ola bilməz.
8 Mart onlarca simvoldan sadəcə biridir…
8 Mart sadəcə bir nümunədir, SİMVOLDUR. Bu simvolu anlamaq, onu dəyərləndirə bilmək üçün, onun uğrunda aktiv sosial-siyasi hərəkatlar həyata keçirmək və sənin kimi düşünənlərlə birgə olmaq üçün ilk öncə biliyə, sonra isə siyasi-ideoloji kimliyə ehtiyacın var.
Bir azərbaycanlı simvola baxır amma onu dəyərləndirə, ona anlam verə bilmir. Çünki o, sosial-siyasi məsələləri anlama mexanizmindən (bilik > ideologiya > aktivlik > həmrəylik) məhrumdur. Sadəcə görmür.
Qeyd: görəsən, azərbaycanlının baxıb da görə bilmədəyi daha nə qədər SİMVOLLAR var belə?!…
Pingback: viagra without a doctor prescription
Pingback: viagra 100mg
Pingback: chloroquine phosphate
Pingback: Free viagra samples
Pingback: where to buy cialis
Pingback: best cialis site
Pingback: cialis super active
Pingback: generic albuterol inhaler for sale
Pingback: cialis savings card
Pingback: Discount viagra
Pingback: buy ciprofloxacin online
Pingback: pharmacy without dr prescriptions
Pingback: Canada viagra generic
Pingback: viagra for men
Pingback: cialis without a doctor prescription
Pingback: buy cialis
Pingback: canadian cialis
Pingback: cialis online pharmacy
Pingback: cialis 5mg
Pingback: viagra generic
Pingback: who has tylenol on sale
Pingback: viagra 50mg
Pingback: cheap viagra
Pingback: generic viagra
Pingback: ed medications
Pingback: ed pills for sale
Pingback: buy cialis generic tadalafil
Pingback: cialis generic
Pingback: chloroquine covid
Pingback: ed pills for sale
Pingback: how long does it take for viagra to work
Pingback: walmart pharmacy
Pingback: cvs pharmacy
Pingback: cvs pharmacy
Pingback: cialis online
Pingback: Get cialis
Pingback: levitra price
Pingback: vardenafil 10 mg
Pingback: levitra dosage
Pingback: best slots to play online
Pingback: walmart viagra prices without insurance
Pingback: online gambling
Pingback: viagra sildenafil
Pingback: live casino slots online
Pingback: real casino online
Pingback: generic cialis
Pingback: cash loan
Pingback: bimatoprost coupons
Pingback: how long does cialis last
Pingback: online payday loans
Pingback: installment loans
Pingback: viagra cost
Pingback: best real money online casinos
Pingback: new cialis
Pingback: real money casino online
Pingback: buy viagra now online
Pingback: cialis internet
Pingback: online minnesota gambling
Pingback: online casinos in arizona usa
Pingback: cialis generic
Pingback: real online casino
Pingback: cheap 100mg viagra
Pingback: new cialis
Pingback: cialis 5 mg
Pingback: cialis to buy
Pingback: viagra discount
Pingback: real money casino games
Pingback: online casino gambling
Pingback: free slots online
Pingback: real casino online
Pingback: generic viagra online
Pingback: viagra price
Pingback: viagra pills for sale
Pingback: canada viagra
Pingback: generic viagra for sale
Pingback: cialis price
Pingback: can i buy viagra online
Pingback: viagra alternative
Pingback: cialis pill
Pingback: best online pharmacy for viagra
Pingback: buy cialis
Pingback: cheapest generic viagra
Pingback: cheap viagra generic
Pingback: tadalafil cost
Pingback: online casinos usa
Pingback: slot machine
Pingback: buy cialis online
Pingback: order viagra
Pingback: http://viagrabs.com
Pingback: cialis order online
Pingback: do you need a prescription to buy viagra
Pingback: viagra generic
Pingback: viagra
Pingback: buy cialis online fast shipping
Pingback: where to buy Viagra 120 mg
Pingback: Viagra 130mg uk
Pingback: Viagra 25mg pills
Pingback: buy viagra online
Pingback: how to purchase Viagra 100mg
Pingback: Viagra 200 mg over the counter
Pingback: Viagra 25mg purchase
Pingback: buy cialis online
Pingback: Viagra 120 mg purchase
Pingback: Cialis 10 mg online pharmacy
Pingback: viagra without doctor prescription
Pingback: Cialis 10mg united kingdom
Pingback: Cialis 10 mg tablet
Pingback: viagra alternative
Pingback: Cialis 10 mg uk
Pingback: cialis generic tadalafil
Pingback: buy viagra online
Pingback: Cialis 10mg without a prescription
Pingback: buy cialis online
Pingback: buy cheap sildenafil
Pingback: Cialis 40 mg generic
Pingback: Cialis 80mg nz
Pingback: how to buy tadalafil 10mg
Pingback: buy levitra 20mg
Pingback: canadian pharmacy viagra
Pingback: viagra buy
Pingback: furosemide 40 mg tablets
Pingback: lexapro 20 mg otc
Pingback: otc viagra
Pingback: cialis prices
Pingback: viagra generic
Pingback: viagra online
Pingback: viagra online without prescription reviews
Pingback: order tamoxifen 10 mg
Pingback: cialis without prescription in canada
Pingback: buy ashwagandha 60caps
Pingback: cialis online
Pingback: atarax 10 mg over the counter
Pingback: augmentin 250/125mg united states
Pingback: viagra 100mg effects
Pingback: avodart 0,5mg without a prescription
Pingback: baclofen 25mg for sale
Pingback: where can i buy bactrim 800/160mg
Pingback: benicar 40mg united kingdom
Pingback: cialis c20
Pingback: viagra coupons from pfizer
Pingback: viagra
Pingback: cialis headache
Pingback: calcium carbonate 500mg tablets
Pingback: buy cardizem
Pingback: viagra line
Pingback: casodex generic
Pingback: viagra on line
Pingback: cialis for sale
Pingback: catapres without a doctor prescription
Pingback: ceclor 250mg no prescription
Pingback: ceftin 250mg without a prescription
Pingback: buy viagra online
Pingback: celebrex medication
Pingback: buy celexa 10mg
Pingback: viagra 100mg
Pingback: erectile dysfunction drugs
Pingback: cephalexin 500 mg generic
Pingback: cipro 750mg otc
Pingback: cheap claritin 10mg
Pingback: golden nugget online casino
Pingback: buy generic drugs
Pingback: real money online casino
Pingback: online casino for real cash
Pingback: casino gambling
Pingback: best online casino for money
Pingback: rivers casino
Pingback: online casino usa
Pingback: best online casino usa
Pingback: ED Pills Without Doctor Prescription
Pingback: real money casino
Pingback: motorcycle insurance
Pingback: car insurance quotes online florida
Pingback: auto-owners insurance
Pingback: cost of viagra at walmart
Pingback: car insurance quotes in nj
Pingback: nationwide insurance
Pingback: cialis
Pingback: ameriprise car insurance quotes costco
Pingback: cheapest online car insurance quotes
Pingback: mexican car insurance quotes
Pingback: allstate car insurance
Pingback: best car insurance quotes comparison site
Pingback: Buy viagra now
Pingback: bad credit personal loans
Pingback: cash payday loans
Pingback: buy real viagra online cheap
Pingback: payday loans now
Pingback: installment loans online
Pingback: quick loans tulsa
Pingback: bad credit loans loan
Pingback: payday loans online loans
Pingback: personal loans in maryland
Pingback: amoxicillin buy online canada
Pingback: cbd book distributors
Pingback: high cbd cannabis seeds for sale
Pingback: printable cbd oil handout
Pingback: over the counter generic sildenafil
Pingback: cbd oil for pain management
Pingback: pfizer viagra eservice
Pingback: viagra from mexico to usa
Pingback: cbd oil 300mg
Pingback: cbd oil for sale vaporizer
Pingback: best natural ed supplement
Pingback: buy sildenafil 20 mg without prescription
Pingback: cbd oil for cancer patients chocolate
Pingback: payday loans online
Pingback: cbd oil milford ohio
Pingback: viagra on the web
Pingback: medical cannabis oil for sale high cbd rso
Pingback: i want to buy viagra
Pingback: term paper writers
Pingback: how to write an intro for an essay
Pingback: sildenafil 100mg tablets in india
Pingback: the best essay writing services
Pingback: affordable essay writing service
Pingback: custom essay writers
Pingback: essays writing
Pingback: homework good or bad
Pingback: how much is viagra in canada
Pingback: college paper writer
Pingback: essay writing services review
Pingback: sildenafil 10 mg
Pingback: buy cleocin
Pingback: clomid 100mg usa
Pingback: clonidine pharmacy
Pingback: Pfizer viagra canada
Pingback: clozaril 50 mg coupon
Pingback: colchicine generic
Pingback: symbicort inhaler united states
Pingback: cialis cvs
Pingback: combivent usa
Pingback: buy essay writing
Pingback: how to purchase coreg
Pingback: generic cialis
Pingback: Pfizer viagra
Pingback: compazine cost
Pingback: coumadin 1mg usa
Pingback: where to buy viagra tablets
Pingback: cozaar 100 mg without a doctor prescription
Pingback: who can write my paper
Pingback: parts of a dissertation
Pingback: cymbalta canada
Pingback: admission essay services
Pingback: cheap custom essay writing
Pingback: help writing research paper
Pingback: thesis consulting
Pingback: good thesis
Pingback: ddavp 0.1 mg united kingdom
Pingback: cheap viagra
Pingback: depakote generic
Pingback: diamox online pharmacy
Pingback: differin 15g without prescription
Pingback: Levitra or viagra
Pingback: diltiazem 60mg purchase
Pingback: how to purchase doxycycline
Pingback: generic name for viagra
Pingback: dramamine 50mg australia
Pingback: elavil 50mg cost
Pingback: canadian pharmacy online
Pingback: cost of erythromycin
Pingback: etodolac 300 mg usa
Pingback: Zithromax india
Pingback: flomax 0,2 mg australia
Pingback: flonase nasal spray online
Pingback: garcinia cambogia caps united kingdom
Pingback: natural remedies for ed problems
Pingback: geodon 20mg prices
Pingback: hyzaar united states
Pingback: how to buy imdur 60 mg
Pingback: cialis prices
Pingback: imitrex 50 mg no prescription
Pingback: imodium usa
Pingback: generic viagra without a doctor prescription
Pingback: More about the author
Pingback: canadian pharmacy
Pingback: imuran online pharmacy
Pingback: cheap indocin 75mg
Pingback: where can i buy zithromax uk
Pingback: cheapest lamisil 250mg
Pingback: levaquin 250mg coupon
Pingback: buy generic viagra
Pingback: lopid canada
Pingback: buy generic viagra
Pingback: lopressor pharmacy
Pingback: luvox cheap
Pingback: macrobid otc
Pingback: meclizine 25 mg nz
Pingback: buy viagra high street
Pingback: erectile dysfunction pills
Pingback: cheapest mestinon
Pingback: order micardis 20 mg
Pingback: shoppers drug mart pharmacy
Pingback: cheapest mobic 7,5mg
Pingback: motrin 400mg for sale
Pingback: nortriptyline 25 mg australia
Pingback: buy viagra online paypal
Pingback: approved canadian online pharmacies
Pingback: periactin 4 mg tablet
Pingback: canada online pharmacy
Pingback: where can i buy phenergan 25 mg
Pingback: plaquenil 400 mg without a prescription
Pingback: prednisolone usa
Pingback: prevacid 30 mg price
Pingback: buy prilosec
Pingback: how to purchase proair inhaler 100mcg
Pingback: generic viagra online
Pingback: procardia 30mg without prescription
Pingback: proscar online pharmacy
Pingback: protonix usa
Pingback: cheap generic viagra
Pingback: buy viagra in bangkok
Pingback: provigil 100 mg without a prescription
Pingback: pulmicort without prescription
Pingback: strongest antibiotic for bacterial infection
Pingback: pyridium 200 mg uk
Pingback: buy zithromax online cheap
Pingback: reglan 10 mg uk
Pingback: remeron 30 mg purchase
Pingback: retin-a cream 0.05% without a prescription
Pingback: benadryl online coupon
Pingback: revatio 20mg united states
Pingback: buy zyrtec online cheap
Pingback: risperdal uk
Pingback: robaxin pills
Pingback: rogaine no prescription
Pingback: seroquel coupon
Pingback: singulair 10 mg cheap
Pingback: skelaxin 400mg united kingdom
Pingback: spiriva online pharmacy
Pingback: over the counter viagra
Pingback: tenormin nz
Pingback: thorazine 50mg cost
Pingback: toprol canada
Pingback: generic viagra names
Pingback: tricor canada
Pingback: cheapest valtrex
Pingback: verapamil for sale
Pingback: voltaren without a doctor prescription
Pingback: wellbutrin online
Pingback: where to buy cialis online without a presription
Pingback: zanaflex 2 mg purchase
Pingback: zestril online
Pingback: top article
Pingback: zocor 40 mg cost
Pingback: zithromax 250mg
Pingback: zovirax 800mg cheap
Pingback: zyloprim 100mg pills
Pingback: viagra newsletter
Pingback: zyprexa cheap
Pingback: zyvox without prescription
Pingback: sildenafil canada
Pingback: tadalafil 40 mg pills
Pingback: order furosemide
Pingback: amoxicillin order online no prescription
Pingback: escitalopram 5mg purchase
Pingback: aripiprazole uk
Pingback: pioglitazone usa
Pingback: spironolactone 100mg without a doctor prescription
Pingback: canadian drugstore online
Pingback: fexofenadine 180mg united kingdom
Pingback: glimepiride pharmacy
Pingback: meclizine 25 mg canada
Pingback: leflunomide 10 mg usa
Pingback: how to buy atomoxetine 10 mg
Pingback: donepezil nz
Pingback: anastrozole prices
Pingback: sildenafil
Pingback: where can i buy irbesartan 300 mg
Pingback: where to buy dutasteride 0,5mg
Pingback: olmesartan for sale
Pingback: buspirone united kingdom